Bodzanów

Obok Bielska, Bodzanów to kolejne "dawne" miasto leżące w powiecie płockim. Podobnie jak to pierwsze prawa miejskie utraciło niedługo po klęsce powstania styczniowego. Bodzanów jest niemal o połowę mniejszy od Bielska i sprawia wrażenie sennej miejscowości. Warto jednak go odwiedzić, gdyż jego architektura stanowi prawdziwy skansen małego miasteczka.

Patrząc na powyższą mapę, bez trudu można spostrzec, że niewątpliwą przyczyną spadku znaczenia Bodzanowa w regionie jest przesunięcie szlaków komunikacyjnych, w tym przypadku główny trakt Płock-Warszawa został odsunięty o kilka kilometrów. To co mnie przyciąga do takich trochę zapomnianych lokalizacji to ich miejska historia. Staram się szukać w nich reliktów urbanistycznych. W przypadku Bodzanowa główną pozostałością po statusie miasta jest rynek, który pozostał nie tknięty jeszcze renowacją, a pokryty jest niemal w całości kamieniami polnymi. Zabudowa wokół rynku jest w dużym stopniu zwarta, dominują parterowe kamieniczki typowe dla regionu. Generalnie w Bodzanowie budynki są bardzo małe i niestety wiele z nich jest zaniedbanych lub opuszczonych.

Rynek, pierzeja południowa.

cd.

Kościół WNMP

Skarby architektoniczne gminy Bodzanów.

Tablica informacyjna na rynku.

Imponująca ilość bruku.

Nad rynkiem dominuje kościół wraz z plebanią. Ta ostatnia zbudowana pod koniec XIX wieku wydaje się być najładniejszym budynkiem miasteczka. Sam kościółek choć jest bardzo zadbany i z wielowiekową historią (datowany na XV wiek), to  niestety został otynkowany i pomalowany na szaro przez co trochę się gubi w otoczeniu. Goła cegła z pewnością nadała by mu więcej splendoru.

Plebania, niestety zdjęcie zrobione pod światło.

Kościół leży na skarpie.

Krzyż na rozdrożu z 1908 roku.

Większość dróg odchodzących od rynku jest nadal brukowanych. Idąc w północnym kierunku przy kościele zorientujemy się jak ciekawie jest Bodzanów położony. Droga schodzi tutaj ostro w dół, aż do całkiem okazałej rzeki Mołtawa (nie mylić z Motławą). Krajobraz w tej części powiatu płockiego jest mocno pofałdowany.

Droga schodząca ostro w dół.

Klimatyczne brukowane uliczki miejsko-wiejskie.

Mołtawa.

Jeden z mostów na rzece ma konstrukcję stalowo drewnianą (fot. Leonardo Lorusso). 

Obok zaś znajdziemy szczątki poprzedniej przeprawy.

Opuszczona zrębowa chata.

Typowe, tutejsze małe budownictwo.

Dawny młyn parowy.

Duże na wpół drewniane kamienice przy głównej drodze.

Jeszcz kilka lat temu domek z czerwonym dachem zamiast tarasu miał żydowska "kuczkę".

Ruiny spichlerza z początku XIX wieku.

W centrum.

Detal architektoniczny (fot. Leonardo Lorusso).

Prestiż.

W historii ludności Bodzanowa ważną rolę odgrywali Żydzi. Podobnie jak w Bielsku, Gąbinie i Drobinie tak i tutaj przed wojną większość mieszkańców była wyznania mojżeszowego. Hitlerowskie okrutne poczynania podczas ostatniej wojny oraz późniejsze komunistyczne  kompleksy skutecznie starły się tę historię wymazać z pamięci. Jednak na szczęście w Bodzanowie ocalało kilka elementów z jej wielokulturowej przeszłości. Przede wszystkim zachował się jeden kirkut. Co znaczy "zachował się"? Pozostała cześć ogrodzenia cmentarza wraz z kilkoma macewami (to i tak dużo jak na warunki mazowieckie) . Na terenie gminy jest organizowana bardzo ciekawa inicjatywa "instrukcja powrotu", która namawia mieszkańców do zwrotu znalezionych nagrobków na cmentarz. W trakcie wojny jak i krótko po niej macewy z Bodzanowa były wykorzystywane jako budulec. Akcja "powrotu" przynosi pozytywne rezultaty. Na kirkut wróciły już 4 macewy.

Bodzanowski stary kirkut.

Ocalałe ogrodzenie. 

Współczesny monument na cmentarzu.

Pierwsza odnaleziona macew.

Oraz trzy inne zwrócone szczątki nagrobków przez lokalna społeczność.

"Instrukcja powrotu".

Wiatrak widoczny z kirkutu.